CoPhamMD Youtube Channel10362 Bolsa Avenue,
Westminster, CA 92683
Tel: (714) 531-2091
Westminster, CA 92683
Tel: (714) 531-2091
Những tiến triển mới về bệnh AD và CRC.Sống sao cho trường thọ? 8/07/2024
1. Đời sống & dinh dưỡng
Đường: là 1 thực phẩm cần thiết giúp cho uống cafe ngon hơn, plain yogurt dễ ăn hơn và nhiều thực phẩm khác!
Có nhiều loại đường khác nhau như: đường trắng, đường nâu, mật ong, đường hóa học hoặc đường thay thế từ thực vật.
Nhưng đường nào là tốt nhất?
Đường tốt nhất do các nhà nghiên cứu thực phẩm -> Đường giúp cho trí óc được nuôi dưỡng phát triễn, giúp các cơ bắp và bộ phận trong cơ thể năng lượng dễ hoạt động và nuôi dưỡng sự sống của cơ thể, giúp ta có thể sinh tồn vì tạo ra năng lượng để ta có thể dùng để phát triễn trên mọi mặt.
Đường có thể được biến hóa từ chất tinh bột và các thực phẩm thường ngày. Nhưng nguồn thực phẩm này sẽ tạo ra đường bằng nhiều cách khác nhau. Ví dụ khi ta ăn chuối cắt từng khoanh ăn chung với oatmeals nó sẽ cho ta CHO, chất sợi, potasium và chất bổ dưỡng khác. Trong khi đó nếu ta uống soda thì chỉ có đường thôi.
Nếu ta ăn đường như mật ong, mapple syprup và molasses -> những thứ này có tính cách dinh dưỡng tốt nhưng ta không được ăn nhiều quá vì sẽ làm đường trong máu tăng cao, ngay cả tinh bột như cơm, gạo cũng là dinh dưỡng khuyên ta nên tiết chế về lượng đường ăn hằng ngày. Ăn nhiều quá sẽ tạo ra nhiều năng lượng calories và làm ta mập và bệnh.
Những loại đường lành mạnh nhất: Trái cây hay nước trái cây 100% để làm ngọt thực phẩm là tốt. Ví dụ như khi ta ăn plain yogurt, ta thêm vào đó dâu tươi, chuối vào oatmeal, cam vào nước sủi bọt.
Nếu nấu ăn -> có thể dùng củ cải trắng, củ carrot, hành củ hoặc cho 1 tí đường cũng ok nhưng đừng cho đường nhiều quá! Đừng cho bột ngọt mì chính, bột nêm, bột nấm, cốt gà hộp là chất hóa học không tốt.
Theo thống kê phụ nữ được ăn tới 6 muỗng cafe đường và các ông 9 muỗng cafe đường mỗi ngày.
Nên nhớ là mật ong không ngọt hơn đường và cũng không bổ hơn cũng như maple syrup. Có thể có 1 vài vitamin trong nó.
Trong tất cả những đường hóa học, FDA chứng nhận là không gây ra ung thư như là WHO khuyên bảo. Nhưng ta biết là đường hóa học có thể làm tăng sác xuất bị CVD và sẽ làm ta thèm ngọt hơn.
Đường stevia và monkfruit là đường thiên nhiên có vị ngọt.
Stevia ngọt 200-400 lần hơn đường. Có thể có vị đắng ở 1 số người (bitter after taste).
Monk fruit (la hán quả) 100-250 lần hơn đường. Có thể mua ở Amazon, rất tốt.
Nên nhớ nếu bạn muốn uống cafe, nếu muốn ngọt thì chỉ cho 1 tí đường (1 đường cục hay 1 muỗng cafe).
2. Thịt đỏ
Thống kê nghiên cứu cho ta biết là ăn thịt đỏ, kể cả bacon, hot dogs, sausages sẽ làm tăng sác xuất bị dementia.
Nếu ta ăn 0.25 hay more serving của processed meat/day hay 2 serving/1 tuần sẽ ↑ 15% bị bệnh lú lẫn so với người chỉ ăn 0.10 serving/ngày hay là khoảng 3 serving mỗi tuần.
Điều kể trên là thịt đỏ, nhất là processed redmeat sẽ làm ta lú lẫn khi về già nhiều hơn – Ynhan Li, MHS, Channing Division of Network Medicine, Brigham and Women’s Hospital, Boston.
Nhưng nếu ta thay thế thịt đỏ bằng chấg đạm thực vật như à nuts, legumes sẽ giúp giảm nguy hiểm lú lẫn.
Họ thử ở y tá và các BS tuổi từ 30 -35 tuổi từ năm 1970, đàn ông trong lãnh vực y tế từ 40-75 tuổi từ năm 1986 : Thấy ngay cả ta ăn thịt đỏ, unprocessed như là thịt bò, thịt heo, lamb, sandwich hay hamburger -> sẽ bị AD nhiều hơn khi về già (33,908 nurses & 10,058 physicians).
Nếu ta đổi thịt đỏ bằng legumes ta sẽ giảm dementia 23% và 20% về trí nhớ của ta.
Khi ta ăn thịt đỏ bán ở siêu thị, ta phải nhớ là họ cho thêm nitrites, N-nitroso compund và sodium. Những chất này không tốt cho óc.
Theo ý kiến của tôi, ăn theo kiểu VN là rất tốt, hoặc ăn chay trường. Ăn chay theo kiểu mới nhưng đừng nêm mắm, muối và đường nhiều quá.
Bài này được tài trợ bởi National Institues of Health Research grant.
3. Bạn có thể bị chết non nếu bạn chưa bao giờ ăn 2 chất đạm thực vật sau đây
Thường tuổi thọ là 77.5 tuổi. Lẽ dĩ nhiên còn tùy thuộc nhiều yếu tố khác nữa.
Trong năm 2019, một thống kê được đăng trong tập chí của Journal of AHA, nếu ta ăn chay trường ta có thể giảm tử xuất về bệnh tim mạch 19% và chết non 11%. Có nghĩa là quý vị bớt ăn thịt và sữa trong mỗi bữa ăn. Theo cuộc nghiên cứu 2023 meta-analysis in Advances in Nutrition, ăn nhiều legumes sẽ giảm chết non 6%.
1 cup of chickpea = 269 calories với trên 14 grams of protein & dưới 1 gram of saturated fat. Có rất nhiều fiber (12g/serving), rất ít sodium và nhiều potassium & magnesium sẽ giúp giảm HBP.
Legumes sẽ giảm cholesterol, đường và giảm thèm ăn.
Mỗi ngày bạn ăn ½ cup of bean (50g) bạn sẽ giảm chết non 6%.
Theo tờ NEJM 2017, theo dõi 70,000 người trong 12 năm -> thấy là ai ăn nhiều nuts, legumes, lean meat, ngủ cốc thô, rau, trái cây, ăn bớt mỡ động vật, bớt uống rượu, bạn sẽ ít bị chết non hơn ↓ 16% và quality of life sẽ tốt hơn 13%.
4. Snacking habits rất quan trọng
Chịu khó ăn nuts & seeds: almonds, cashews, chia and flax -> ↓ LDL và ↑ HDL.
Vegetables & fruits: grapes, strawberries and apples.
Vào buổi tối, khuya nên tránh ăn đồ ăn có dầu mỡ.
5. 2 diet sẽ giúp bạn xuống ký, bớt bị tiểu đường và khỏe mạnh
Intermittent fasting (IF) diet và standard healthy living (HL) diet sẽ giúp giảm insulin resistance (IR) & giúp óc của ta chậm lão hóa ở người già nhưng không giúp chống lại AD.
June 19 in Cell Metabolism
IF -> ↓ BMI 1.41kg/m² so với HL -> ↓ 0.80 kg/m²
NIH on Aging
6. Thuốc GLP-1s daily injection (Liraglutide)
Chữa trị DM II
↓ giảm ký (mập)
Ngăn ngừa lú lẫn
Giảm biomarker – amyloid plaques
Sau 12 tháng Rx
Funded by Alzheimer’s Society UK, Alzheimer’s Drug Discovery Foundation, Novo Nordisk AS, John and Lucille Van Geest Foundation và NIH.
7. Tin vui về bệnh AD
Mới đây FDA cho phép 2 thuốc monoclonal antibodies:
Leqembi (lecanemab) x 3 năm (và beyond)
Kisunla (donanemab) x 18 tháng, rẽ tiền và dễ dùng hơn.
Vấn đề đặt ra là định bệnh AD cần nhiều test và thử nghiệm CT scan MRI brain để đo amyloid plaques, phải làm spinal tap để đo biomarker của chất amyloid tau. Nhưng mới đây ở bên Thụy Điển họ có thể lấy máu và thử biomarker và kết quả chính sác 95% (sensitivity).
Thường ở BS primary care Dx chính xác 61% và ở dementia specialists 73% với thử máu chính sác 95%.
Online JAMA, AAIC (Alzheimer’s Association International Conference 2024.
8. Shingle vaccine có thể giảm AD
Shingrix tốt hơn zostavax ở người trên 50 tuổi (97%).
Journal of Nature Medicine, Thứ Năm tuần vừa rồi.
600,000 bệnh nhân (5 năm sau khi chích shingrix).
9. FDA approved blood test for CRC
SHIELD for colon cancer nhưng vẫn không thể thay thế colonoscopy.
Nếu positive ta phải đi soi ruột.
Thử 3 năm 1 lần, bắt đầu từ 45 tuổi, chính sác 83% và khám phá ra 13% của early polyp.
Cover by Medicare, Medical & Insurance.
Mỗi năm có 53,000 người chết vì colon cancer.
Đo DNA của bướu chạy vào máu
Được đăng từ NEJM năm ngoái và đã trình bày bởi BS Cơ trên Radio tin tức y khoa.
Ngoài ra còn có cologuard, insure fit, CT scan colongraphy.
John Gormly, 77, of Newport Beach, California, test positive, đi soi ruột khám phá ra stage 2 cancer và đi mổ kịp thời giờ hết bệnh.
10. Thuốc mới để chữa AMD bị nặng (age-related macular degeneration)
Nếu mới bị AMD có thể được chữa trị hữu hiệu bằng cách chích vào mắt “Anti-vascular endothelial growht factor” (anti-VEGF) 2000 giúp cho bệnh nhân sau mỗi lần chích thuốc này thấy rõ ngay!
Nhưng nếu bệnh nhân để lâu, khám trễ và trở thành dry AMD (khô AMD) và trở thành geographic atrophy (GA).
Thuốc mới “pegcetacoplan & avacincaptad pegol”. Thuốc này chỉ làm chậm lại sự thoái hóa và bệnh càng ngày càng nặng và sẽ bị đui.
Ta có thể chữa thêm bằng corticosteroid local, topical, intravitreal adminstration, oral prednisone.
Ở bên Hoa Kỳ có Cole Eye Institute Cleveland Clinic, Cleveland
American Society of Retina Specialists (ASRS) 2024 Annual Meeting: ↓ burden or Rx of AMD.
11. Khi mới bị osteoarthritis
Exercise therapy’s golden window
Bị dưới 1 năm, thì tập exercise là tốt nhất để chữa bệnh này.
July 18, 2024, in Osteoarthritis and Cartilage.
Đường: là 1 thực phẩm cần thiết giúp cho uống cafe ngon hơn, plain yogurt dễ ăn hơn và nhiều thực phẩm khác!
Có nhiều loại đường khác nhau như: đường trắng, đường nâu, mật ong, đường hóa học hoặc đường thay thế từ thực vật.
Nhưng đường nào là tốt nhất?
Đường tốt nhất do các nhà nghiên cứu thực phẩm -> Đường giúp cho trí óc được nuôi dưỡng phát triễn, giúp các cơ bắp và bộ phận trong cơ thể năng lượng dễ hoạt động và nuôi dưỡng sự sống của cơ thể, giúp ta có thể sinh tồn vì tạo ra năng lượng để ta có thể dùng để phát triễn trên mọi mặt.
Đường có thể được biến hóa từ chất tinh bột và các thực phẩm thường ngày. Nhưng nguồn thực phẩm này sẽ tạo ra đường bằng nhiều cách khác nhau. Ví dụ khi ta ăn chuối cắt từng khoanh ăn chung với oatmeals nó sẽ cho ta CHO, chất sợi, potasium và chất bổ dưỡng khác. Trong khi đó nếu ta uống soda thì chỉ có đường thôi.
Nếu ta ăn đường như mật ong, mapple syprup và molasses -> những thứ này có tính cách dinh dưỡng tốt nhưng ta không được ăn nhiều quá vì sẽ làm đường trong máu tăng cao, ngay cả tinh bột như cơm, gạo cũng là dinh dưỡng khuyên ta nên tiết chế về lượng đường ăn hằng ngày. Ăn nhiều quá sẽ tạo ra nhiều năng lượng calories và làm ta mập và bệnh.
Những loại đường lành mạnh nhất: Trái cây hay nước trái cây 100% để làm ngọt thực phẩm là tốt. Ví dụ như khi ta ăn plain yogurt, ta thêm vào đó dâu tươi, chuối vào oatmeal, cam vào nước sủi bọt.
Nếu nấu ăn -> có thể dùng củ cải trắng, củ carrot, hành củ hoặc cho 1 tí đường cũng ok nhưng đừng cho đường nhiều quá! Đừng cho bột ngọt mì chính, bột nêm, bột nấm, cốt gà hộp là chất hóa học không tốt.
Theo thống kê phụ nữ được ăn tới 6 muỗng cafe đường và các ông 9 muỗng cafe đường mỗi ngày.
Nên nhớ là mật ong không ngọt hơn đường và cũng không bổ hơn cũng như maple syrup. Có thể có 1 vài vitamin trong nó.
Trong tất cả những đường hóa học, FDA chứng nhận là không gây ra ung thư như là WHO khuyên bảo. Nhưng ta biết là đường hóa học có thể làm tăng sác xuất bị CVD và sẽ làm ta thèm ngọt hơn.
Đường stevia và monkfruit là đường thiên nhiên có vị ngọt.
Stevia ngọt 200-400 lần hơn đường. Có thể có vị đắng ở 1 số người (bitter after taste).
Monk fruit (la hán quả) 100-250 lần hơn đường. Có thể mua ở Amazon, rất tốt.
Nên nhớ nếu bạn muốn uống cafe, nếu muốn ngọt thì chỉ cho 1 tí đường (1 đường cục hay 1 muỗng cafe).
2. Thịt đỏ
Thống kê nghiên cứu cho ta biết là ăn thịt đỏ, kể cả bacon, hot dogs, sausages sẽ làm tăng sác xuất bị dementia.
Nếu ta ăn 0.25 hay more serving của processed meat/day hay 2 serving/1 tuần sẽ ↑ 15% bị bệnh lú lẫn so với người chỉ ăn 0.10 serving/ngày hay là khoảng 3 serving mỗi tuần.
Điều kể trên là thịt đỏ, nhất là processed redmeat sẽ làm ta lú lẫn khi về già nhiều hơn – Ynhan Li, MHS, Channing Division of Network Medicine, Brigham and Women’s Hospital, Boston.
Nhưng nếu ta thay thế thịt đỏ bằng chấg đạm thực vật như à nuts, legumes sẽ giúp giảm nguy hiểm lú lẫn.
Họ thử ở y tá và các BS tuổi từ 30 -35 tuổi từ năm 1970, đàn ông trong lãnh vực y tế từ 40-75 tuổi từ năm 1986 : Thấy ngay cả ta ăn thịt đỏ, unprocessed như là thịt bò, thịt heo, lamb, sandwich hay hamburger -> sẽ bị AD nhiều hơn khi về già (33,908 nurses & 10,058 physicians).
Nếu ta đổi thịt đỏ bằng legumes ta sẽ giảm dementia 23% và 20% về trí nhớ của ta.
Khi ta ăn thịt đỏ bán ở siêu thị, ta phải nhớ là họ cho thêm nitrites, N-nitroso compund và sodium. Những chất này không tốt cho óc.
Theo ý kiến của tôi, ăn theo kiểu VN là rất tốt, hoặc ăn chay trường. Ăn chay theo kiểu mới nhưng đừng nêm mắm, muối và đường nhiều quá.
Bài này được tài trợ bởi National Institues of Health Research grant.
3. Bạn có thể bị chết non nếu bạn chưa bao giờ ăn 2 chất đạm thực vật sau đây
Thường tuổi thọ là 77.5 tuổi. Lẽ dĩ nhiên còn tùy thuộc nhiều yếu tố khác nữa.
Trong năm 2019, một thống kê được đăng trong tập chí của Journal of AHA, nếu ta ăn chay trường ta có thể giảm tử xuất về bệnh tim mạch 19% và chết non 11%. Có nghĩa là quý vị bớt ăn thịt và sữa trong mỗi bữa ăn. Theo cuộc nghiên cứu 2023 meta-analysis in Advances in Nutrition, ăn nhiều legumes sẽ giảm chết non 6%.
1 cup of chickpea = 269 calories với trên 14 grams of protein & dưới 1 gram of saturated fat. Có rất nhiều fiber (12g/serving), rất ít sodium và nhiều potassium & magnesium sẽ giúp giảm HBP.
Legumes sẽ giảm cholesterol, đường và giảm thèm ăn.
Mỗi ngày bạn ăn ½ cup of bean (50g) bạn sẽ giảm chết non 6%.
Theo tờ NEJM 2017, theo dõi 70,000 người trong 12 năm -> thấy là ai ăn nhiều nuts, legumes, lean meat, ngủ cốc thô, rau, trái cây, ăn bớt mỡ động vật, bớt uống rượu, bạn sẽ ít bị chết non hơn ↓ 16% và quality of life sẽ tốt hơn 13%.
4. Snacking habits rất quan trọng
Chịu khó ăn nuts & seeds: almonds, cashews, chia and flax -> ↓ LDL và ↑ HDL.
Vegetables & fruits: grapes, strawberries and apples.
Vào buổi tối, khuya nên tránh ăn đồ ăn có dầu mỡ.
5. 2 diet sẽ giúp bạn xuống ký, bớt bị tiểu đường và khỏe mạnh
Intermittent fasting (IF) diet và standard healthy living (HL) diet sẽ giúp giảm insulin resistance (IR) & giúp óc của ta chậm lão hóa ở người già nhưng không giúp chống lại AD.
June 19 in Cell Metabolism
IF -> ↓ BMI 1.41kg/m² so với HL -> ↓ 0.80 kg/m²
NIH on Aging
6. Thuốc GLP-1s daily injection (Liraglutide)
Chữa trị DM II
↓ giảm ký (mập)
Ngăn ngừa lú lẫn
Giảm biomarker – amyloid plaques
Sau 12 tháng Rx
Funded by Alzheimer’s Society UK, Alzheimer’s Drug Discovery Foundation, Novo Nordisk AS, John and Lucille Van Geest Foundation và NIH.
7. Tin vui về bệnh AD
Mới đây FDA cho phép 2 thuốc monoclonal antibodies:
Leqembi (lecanemab) x 3 năm (và beyond)
Kisunla (donanemab) x 18 tháng, rẽ tiền và dễ dùng hơn.
Vấn đề đặt ra là định bệnh AD cần nhiều test và thử nghiệm CT scan MRI brain để đo amyloid plaques, phải làm spinal tap để đo biomarker của chất amyloid tau. Nhưng mới đây ở bên Thụy Điển họ có thể lấy máu và thử biomarker và kết quả chính sác 95% (sensitivity).
Thường ở BS primary care Dx chính xác 61% và ở dementia specialists 73% với thử máu chính sác 95%.
Online JAMA, AAIC (Alzheimer’s Association International Conference 2024.
8. Shingle vaccine có thể giảm AD
Shingrix tốt hơn zostavax ở người trên 50 tuổi (97%).
Journal of Nature Medicine, Thứ Năm tuần vừa rồi.
600,000 bệnh nhân (5 năm sau khi chích shingrix).
9. FDA approved blood test for CRC
SHIELD for colon cancer nhưng vẫn không thể thay thế colonoscopy.
Nếu positive ta phải đi soi ruột.
Thử 3 năm 1 lần, bắt đầu từ 45 tuổi, chính sác 83% và khám phá ra 13% của early polyp.
Cover by Medicare, Medical & Insurance.
Mỗi năm có 53,000 người chết vì colon cancer.
Đo DNA của bướu chạy vào máu
Được đăng từ NEJM năm ngoái và đã trình bày bởi BS Cơ trên Radio tin tức y khoa.
Ngoài ra còn có cologuard, insure fit, CT scan colongraphy.
John Gormly, 77, of Newport Beach, California, test positive, đi soi ruột khám phá ra stage 2 cancer và đi mổ kịp thời giờ hết bệnh.
10. Thuốc mới để chữa AMD bị nặng (age-related macular degeneration)
Nếu mới bị AMD có thể được chữa trị hữu hiệu bằng cách chích vào mắt “Anti-vascular endothelial growht factor” (anti-VEGF) 2000 giúp cho bệnh nhân sau mỗi lần chích thuốc này thấy rõ ngay!
Nhưng nếu bệnh nhân để lâu, khám trễ và trở thành dry AMD (khô AMD) và trở thành geographic atrophy (GA).
Thuốc mới “pegcetacoplan & avacincaptad pegol”. Thuốc này chỉ làm chậm lại sự thoái hóa và bệnh càng ngày càng nặng và sẽ bị đui.
Ta có thể chữa thêm bằng corticosteroid local, topical, intravitreal adminstration, oral prednisone.
Ở bên Hoa Kỳ có Cole Eye Institute Cleveland Clinic, Cleveland
American Society of Retina Specialists (ASRS) 2024 Annual Meeting: ↓ burden or Rx of AMD.
11. Khi mới bị osteoarthritis
Exercise therapy’s golden window
Bị dưới 1 năm, thì tập exercise là tốt nhất để chữa bệnh này.
July 18, 2024, in Osteoarthritis and Cartilage.
.jpg)