1. Nên bắt đầu chụp hình ngực (mammography) từ 40 tuổi trở lên để tìm kiếm ung thư

Trong tuần vừa rồi, hiệp hội y khoa phòng ngừa Hoa Kỳ (USPSTF) đề nghị là ta nên bắt đầu chụp hình ngực (vù) ở phụ nữ bắt đầu 40 tuổi trở lên B grade.  Thay vì trước đây hiệp hội này khuyên bắt đầu từ 50 tuổi (2016) C grade.

Nhưng bây giờ họ khuyên là nên bắt đầu từ tuổi 40 và sau đó có thể cứ 2 năm 1 lần đến 74 tuổi.  Sau đó không cần chụp nữa! Tùy theo sự dự đoán tuổi thọ của bệnh nhân.
Lời khuyến cáo này nhấn mạnh là người da đen sẽ có lợi nhiều.  Hiệp hội này nhấn mạnh lời khuyến cáo chỉ áp dụng ở “người bình thường” có nghĩa là nếu bạn có người thân ruột thịt bị ung thư vú sẽ phải chụp sớm hơn và thường xuyên hơn!
Hiệp hội BS về quang tuyến (ACR) & American College of Radiology từ trước đến giờ điều khuyên là nên chụp bắt đầu từ tuổi 40 và khuyên nên chụp mỗi năm thay vì cách 1 năm 1 lần.  Như vậy ta sẽ cúu được rất nhiều người!
Nếu như lời khuyên kể trên, class B, nghĩa là bệnh nhân sẽ không phải trả copayment khi chụp ngực.
Quốc Hội Hoa Kỳ đã ra đạo luật từ năm 2002 khuyên cáo mammography là class B và có thể cứ 1 năm 1 lần đến khi chết thì thôi dù là USPSTF đề nghị (2009 -> 2016) C grade cho ai làm routine mammography từ 50 tuổi.
 
Các BS chuyên môn đều khuyên là ta nên theo giõi cẩn thận các phụ nữ có chụp ngực với Dense Breast – Medscape 05/09/2023

2. Bị cholesterol cao ở người trên 75 tuổi có nên uống statins không?
Trong năm 2022, USPSTF khuyên cáo là không đủ bằng chứng để so sánh “lợi & hại” của statins ở các bật trưởng thượng.
Trong 1 buổi hội thảo của các BS về người già (American Geriatrics Society (AGS) 2023 Annual Scientific Meeting & the National Lipid Association (NLA) kết luận: LDL-C cao liên quan đến bệnh nghẹt mạch máu vành tim (incident arteroslerotic cardiovascular disease (ASCVD) là ta nên đo độ đóng vôi của động mạch vành tim để có thể quyết định nên uống statins không? Và họ sẽ đưa ra kết quả vào mùa thu năm nay.
 
Nếu đo coronary artery calcium (CAC) là “0” thì bệnh nhân không cần uống statins và (CAC) cao ta nên cho bệnh nhân biết để còn lo liệu.  Tuy nhiên phải dựa trên nhiều yếu tố khác như: bệnh nhân có cò khỏe mạnh không, có bị lú lẫn nhiều không, có còn hoạt động không và dựa theo đó cho uống statins.  Dùng statins 2.5 yrs để có thể ngăn ngừa 1 biến chứng lớn về tim mạch (MACE) major adverse cardiovascular event per 100 bệnh nhân tuổi từ 50 – 75.  Tài liệu ở bện nhân > 75 tuổi chưa có.
 
Đề tài này nêu lên để các BS và bệnh nhân suy nghĩ.

3. FDA cho phép thuốc đầu tiên để chữa chứng bệnh kích động quá lố của người bị bệnh lú lẫn
FDA đã cho phép thuốc antipsychotic brexpiprazole (rexulti, otsuka and lunbeck) để chữa bệnh kích động quá mức của người bị AD.
 
Chứng agitation này gồm:  Người bệnh đi đi lại lại, lẩm bẩm và khó chịu & đôi khi đập phá làm cho người nhà phải gửi vào nursing home hay assited living facilities và làm cho bệnh nặng thêm.
 
Thuốc này đã được cho phép xử dụng ở người bị trầm cảm nặng hay bị tâm thần phân liệt (schizophrenia).
 
Ở liều 2 – 3 mg/day.  Bệnh nhân sẽ dần trầm lắng xuống. Khi bệnh nhân bị ta nên bắt đầu 0.5 mg/day rồi sau 1-7 ngày ta có thể tăng từ từ 1mg/day và nhiều nhất ở liều 2mg/day.  Cao nhất là 3mg/day.  Sau 14 ngày ở liều 2mg.
 
Phản ứng phụ là:  nhức đầu, UTI, sưng cổ họng, mất ngủ và có thể chết (black box warning).

4. FDA nới rộng khả năng chữa trị chứng trụy tim của Farxiga
Không kể là khi bệnh nhân bị trụy tim bên trái dù là độ ejection fraction của tim giảm nhẹ (mildly reduced ejection fraction (HFmrEF) hay là preserved ejection fraction (bình thường).
 
Thử trên 6,200 bệnh nhân, giảm sự suy thoái của tim bên trái do đó giảm tử xuất rất nhiều ở bệnh nhân bị trụy tim (HF).
DAPA-HF và DELIVER phase 3 trial.
 
Trước đây hiệp hội tim mạch ở Âu Châu cũng đã cho phép như vậy và chúng tôi đã trình bày trong những bản tin trước đây.
 
5. Cờ đỏ (key red flags) báo hiệu triệu chứng bị ung thư ruột già
Hiện giờ ta thấy số người bị ung thư ruột già càng ngày càng tăng lên và với người trẻ hơn.  Do đó chính phủ cho phép bắt đầu soi ruột từ tuổi 45 trở lên.
 
Triệu chứng báo động là đau bụng, đi cầu ra máu, đi tiêu chảy và thiếu máu (vì thiếu chất sắt).
 
Hai triệu chứng quan trọng nhất là:  Thiếu máu và đi cầu ra máu.  Ta phải được đi soi ruột ngay và theo dõi đàng hoàng.
Nên nói với BS gia đình và BS phòng cấp cứu (ER) về sự kiện này.  Nhất là ở bệnh nhân trẻ tuổi!
 
Online May 4 in the Journal of the National Cancer Institute.
Tiến sĩ, Yin Cao, ScD, Washington Univ. School of Medicine, St. Louis, Missouri, nói là trong khoảng 3 tháng x 2 năm trước khi bệnh nhân thấy chảy máu hậu môn, đi tiêu chảy, đau bụng và thiếu máu, đó là triệu chứng báo cáo CRC.
 
Do đó khi bạn bị đau bụng, đi tiêu chảy, đi cầu ra máu, thiếu máu bạn phải đi khám. Bệnh này đòi hỏi được work-up để tìm bệnh sớm và được chữa trị thích hợp như thế mới thoát nạn.
 
6. Tháng 5 là tháng “coi chừng stroke” (stroke awareness month)
Mỗi năm có trên 795,000 ngườ bị stroke, theo CDC & P có nghĩa là cứ 40 phút là có 1 người bị stroke.  Nhưng bạn có biết là ta có thể ngăn ngừa bệnh này đến 80% không?
Triệu chứng báo động thế nào:
B.E.F.A.S.T. (B-alance difficulty, E-yesight changes, F-acial drooping, A-rm weakness, S-peech difficulty, T-ime to call 911.
Triệu chứng gồm có:  Nhức đầu, mặt bị tê (thường là 1 bên mặt) và 1 bên cơ thể, do đó nữa mặt xệ xuống & ngờ nghệch hẳn đi.
Ăn nói khó khăn, không nói hết 1 câu.  Mắt bị mờ 1 bên hay 2 bên.  Tê hết 1 bên tay chân và nũa người.  Mất thăng bằng.
Tại sao lại bị biến chứng mạch nảo bộ?
Ischemic stroke (mạch máu bị nghẹt).  
Chảy máu trong não
TIA (transsient ischemic attack)
Người nào hay bị stroke?
High cholesterol, smoking làm teo mạch máu & HTN
Người bị mập, cao mỡ, hút thuốc, cao huyết áp, tiểu đường.
 
Theo thống kê ở Hoa Kỳ 1/3 người bị những chứng bệnh kể trên.
 
Làm thế nào để tránh bị biến chứng stroke này? Ăn uống lành mạnh, bỏ và không hút thuốc lá, tập thể dục điều hòa & giảm thiểu tối đa hoặc không uống rượu.

7. FDA oks thuốc để chữa hot flashes
Fezolinetant (veozah), oral: 45 yrs old.
 
Là một neurokinin 3 (NK3) receptor antagonist -> giảm sự nóng phừng phừng và toát mồ hôi.
 
Jornal of Clinical Endocrinology & Metabolism.
 
Side effect: nhẹ, bụng đau, tiêu chảy, mất ngủ, đau lưng & nóng phừng phừng vì liver enzyme ↑.
 
Hơi mắt tiền -> $500/1 tháng

8. Tin ngắn
A. Đi bộ vẫn là môn thể thao vừa rẻ, vừa tiện và tốt nhất.  Giúp giảm arthritis, dễ ngủ, giảm stress, tăng trưởng sức đề kháng của cơ thể, giảm đường trong máu, bớt trầm cảm, giảm AD, giảm sarcopenia (teo bắp thịt) ở người cao niên.  Nếu có thể mang theo tạ trong tai hay chân hoặc đeo balô có để tạ ở trong.
150 phút/1 tuần = 30 phút trong 1 ngày.
 
B. Ozempic -> giảm ký, giúp tim mạch và có lẽ sẽ giảm AD.
 
C. Metformin -> tăng myocardial perfusion reserve (MPR) và người DM II sống lâu và thoát hiểm nhiều hơn.
MedRxiv.org
 
D. Statins -> giúp cho gan không bị suy thoái vì gan có mỡ (fatty liver disease).
Online 04/28/2023 in Clinical Gastroenterology & Hepatology.
 
E. Chronic tophaceous gout là 1 yếu tố quan trọng (risk factor) trong CRC.
 
F. Opill -> thuốc ngừa thai norgestrel – OTC